De overgang, een fase in je leven waar je als vrouw niet omheen kunt. Maar waar veel vrouwen toch nog te weinig over weten. Eenvoudigweg omdat er te weinig over wordt gesproken. Bovendien heeft voor veel mensen het begrip ‘overgang’ een negatieve lading.
Echter, de overgang is geen keuze. Maar, goed nieuws! Je hebt wél een keuze hoe je ermee omgaat. Door gezonde voeding, voldoende beweging en zo min mogelijk stress kun je zelf actief een positieve invloed uitoefenen. Ontdek hoe dit zit. En doe er je voordeel mee!
En dan nog een schrale troost…. het gáát een keer voorbij!
De overgang is geen keuze.
Maar je hebt wél een keuze hoe je ermee omgaat!
Overgang of menopauze
De termen ‘overgang’ en ‘menopauze’ worden regelmatig door elkaar gebruikt. Toch is er duidelijk een onderscheid.
Overgang
De ‘overgang’ is het hele proces vanaf het allereerste begin (gemiddeld rond je 40e) dat je hormoonhuishouding begint te veranderen tot het moment dat er een nieuwe balans (rond je 53e) ontstaat.
Menopauze
De ‘menopauze’ is een momentopname, namelijk het moment waarop je laatste menstruatie plaatsvindt. Iets wat dus pas achteraf is vast te stellen.
Fasen overgang
De overgang bestaat eigenlijk uit vier fasen. Hoewel deze fasen min of meer in elkaar overlopen, heeft elke fase z’n eigen kenmerken en klachten. In onderstaande afbeelding worden de vier verschillende fasen met bijbehorende leeftijden weergegeven. Uiteraard gaat het hier om gemiddelden. Iedere vrouw is natuurlijk anders! Het kan dus prima zijn dat het bij jou net wat anders gaat.
Zoals je kunt zien, kan de overgang al vanaf je 40e een rol gaan spelen. En ergens vanaf je 53e begint de postmenopauze, waarin er langzaam maar zeker een nieuwe balans gaat ontstaan.
Gelukkig heeft niet iedere vrouw evenveel last van de overgang. Zo’n 20% van de vrouwen rolt zonder noemenswaardige klachten door deze fase heen. En ook voor de andere vrouwen geldt dat de klachten die ze ervaren wisselend zijn. Slechts een klein percentage wordt in het dagelijkse functioneren helemaal belemmerd door overgangsklachten. In dat geval adviseer ik je om hierover met de huisarts contact op te nemen.
Premenopauze
Veel vrouwen realiseren zich niet dat de overgang al zo vroeg kan beginnen. Bij sommige vrouwen is dat al in hun dertiger jaren, bij anderen pas ruim in de veertig.
In de premenopauze openbaren zich de eerste, doorgaans nog vage klachten. Klachten die de meeste vrouwen overigens vaak onterecht wijten aan hun drukke leven.
Want veel vrouwen hebben nu eenmaal een druk leven en maken veel uren. Soms buiten de deur, maar ook thuis of als mantelzorger. Daarnaast is er vaak de nodige stress. ‘Er zijn altijd zoveel dingen die ‘moeten’. Geen wonder dat ik wat moe en kribbig ben. Ik slaap ook niet zo goed, dus wat wil je?! Bovendien schiet een gezonde maaltijd er door al dat gedoe regelmatig bij in. En ja, dan komen die extra kilo’s wel!‘
Vrouwen zijn zich vaak niet bewust zijn van wat er al allemaal gebeurt in hun lichaam. Ze schuiven alle klachten af op ‘gewoon te druk’. Een tandje erbij en doorgaan!
Perimenopauze
Vanaf je 45e begint de perimenopauze. Gemiddeld duurt die tot je 53e levensjaar. In deze periode komen de ‘overgangsklachten’ helemaal tot bloei.
Kon je in de premenopauze al overvallen worden door opvliegers en stemmingswisselingen, en ook door klachten als slecht slapen en vermoeidheid, maak dan je borst maar nat! Het lijstje met klachten kan zomaar langer worden. Denk bijvoorbeeld aan spieren en gewrichten. Maar ook aan en huid en haar. En vergeet niet klachten als blaasontstekingen, incontinentie en vaginale klachten. Of hartkloppingen.
Nogmaals, gelukkig heeft lang niet elke vrouw overal evenveel last van.
Menopauze
Als gezegd is de menopauze een momentopname. Gemiddeld is dat rond het 51e levensjaar van de vrouw. Het is het moment waarop je voor de laatste keer menstrueert. Iets wat pas achteraf is vast te stellen. Wanneer je 12 maanden lang niet ongesteld bent geweest, kun je daadwerkelijk het moment van menopauze bepalen.
Dat je menstruatie is afgelopen, wil nog niet zeggen dat daarmee ook alle eerder genoemde klachten voorbij zijn. Het overgangsproces gaat nog wel even door. Maar het is natuurlijk prettig als je weet dat je niet constant meer rekening hoeft te houden met onverwacht bloedverlies.
Dus ben je een jaar niet meer ongesteld geweest, dan mag je ervan uitgaan dat je menstruatie voortaan wegblijft. Al bevestigt ook hier nog steeds de uitzondering de regel….
Postmenopauze
Goed nieuws! De meeste klachten die in de pre- en perimenopauze zijn ontstaan, worden langzaam maar zeker minder. Sommige verdwijnen helemaal. Er ontstaat een nieuwe balans in je hormonen en daarmee in je lijf.
Wat echter blijft zijn bepaalde gezondheidsrisico’s. Denk dan met name aan hart- en vaatziekten en osteoporose.
Hart- en vaatziekten
Was je vóór de overgang als vrouw nog in zekere mate beschermd tegen hart- en vaatziekten door het vrouwelijk hormoon oestrogeen, na de menopauze komt daar verandering in. Door de veranderde hormoonhuishouding wordt het risico op hart- en vaatziekten groter.
Het (slechte) LDL-cholesterol neemt toe, de bloeddruk wordt vaak wat hoger en, behalve dat het gewicht toeneemt, wordt het lichaamsvet ook anders verdeeld. Hierdoor ontstaat er meer buikvet, wat ook meer risico met zich meebrengt.
En tenslotte noem ik toch nog maar het roken. Dit blijft voor iedereen een groot risico, maar is vooral in deze fase een aandachtspunt.
Osteoporose
De afname van het vrouwelijk hormoon oestrogeen heeft ook gevolgen voor je botmassa. Hoewel bij het ouder worden de botmassa bij iedereen afneemt, hebben vrouwen door alle hormonale veranderingen meer kans op osteoporose dan mannen. Met als gevolg meer kans op botbreuken.
Behalve de overgang, zorgen ook andere factoren voor een verhoogde kans op botbreuk. Denk daarbij aan te weinig lichaamsbeweging, roken, alcohol, te weinig calcium en een tekort aan vitamine D.
Overgang…. en dan?
Voor veel vrouwen betekent de postmenopauze een nieuwe fase in hun leven. In dit artikel gaat het in eerste instantie over de lichamelijke gevolgen van de overgang. Maar dat neemt niet weg dat er juist in deze fase ook veel andere zaken kunnen veranderen in je leven, die de nodige invloed uitoefenen. Zowel fysiek als mentaal.
Je kunt daarbij denken aan het ‘lege nest’, zorg voor ouders, wel/niet nog van baan veranderen, de vraag naar zingeving enz. enz
Allemaal belangrijke aspecten die invloed hebben op je welzijn, maar die hier verder niet worden belicht. In het begeleidingstraject komen dit soort onderwerpen uiteraard wel aan de orde.
Wat ook helpt is praten met lotgenoten. Dit geeft herkenning en erkenning. Weten dat je niet de enige bent, kan al wat lucht geven. Gedeelde smart….! Of praat met vrouwen die al verder zijn in het proces. Zij kunnen je steunen met hun praktijkervaring.
Op internet is natuurlijk veel te vinden over de overgang en alles wat daarbij hoort. Op het patiëntenplatform van gynaecologen staan informatiefilmpjes over de overgang die wellicht interessant voor jou zijn. Klik hier om de filmpjes te bekijken.
Regie bij overgang
Nogmaals, de overgang is geen keuze. Maar je kunt wél zelf kiezen hoe je ermee omgaat. Het is dan ook goed te beseffen dat je zelf, door aanpassingen in je voeding en leefstijl, positieve invloed op het hele proces kunt uitoefenen.
Je voedingskeuzes spelen een enorm belangrijke rol. Veel (ongezonde) voedingsmiddelen zorgen voor meer kans op opvliegers, hoofdpijn, vermoeidheid, ontstekingen enz. enz. En niet te vergeten overgewicht. Je kunt daarbij denken aan toegevoegde suikers, ‘witte’ producten, bewerkte voedingsmiddelen, alcohol enz.
Door gezondere keuzes te maken zul je merken dat je fitter gaat voelen en kun je ook gewicht kwijtraken.
Zorg daarnaast ook goed voor je botten, door voldoende calcium te gebruiken. Waarbij het belangrijk is dat je ook voldoende vitamine D binnenkrijgt, om dit calcium te kunnen opnemen. En, minstens zo belangrijk voor sterke botten: beweeg voldoende!
En, het blijft een inkoppertje, eet voldoende groenten (4 ons) en fruit (2 stuks).
Overgang naar nieuw eet-/leefpatroon
Aan jou de uitdaging om eens te kijken naar jouw huidige eet- en leefpatroon en waar nodig oude, vastgeroeste gewoontes te veranderen. Jouw lichaam verandert, de situatie verandert….. Daar hoort ook een verandering van je voedings- en leefstijlpatroon bij. Tijd dus, voor vernieuwing!
Begeleiding overgang
De overgang is een belangrijke fase in het leven van elke vrouw, met vele uitdagingen. Ik wil in deze fase vrouwen graag laten ontdekken hoe ze zelf weer meer grip op hun leven kunnen krijgen en zich fitter kunnen voelen.
Daarom heb ik me als BGN Gewichtsconsulente na m’n basisopleiding verder verdiept in de ‘Overgang’. Het leven is niet maakbaar, maar ik kan uit eigen ervaring zeggen dat je wel positieve invloed kunt uitoefenen door oude patronen te doorbreken. Hoe? Ik help je graag op weg!
Mocht je meer willen weten, neem dan contact op voor een gratis en geheel vrijblijvend kennismakingsgesprek.